دیگ بخار یک دستگاه صنعتی است که برای تولید بخار استفاده میشود. بخار تولید شده توسط دیگ بخار معمولاً برای انجام فرآیندهای صنعتی مانند تولید برق، گرمایش و سرمایش ساختمانها، تولید صنایع شیمیایی و فرآوری غذا استفاده میشود.
دیگ بخار معمولاً شامل یک محفظه بزرگی برای جمعآوری آب، یک سیستم حرارتی برای تبدیل آب به بخار، یک مجموعه لولههایی برای انتقال بخار و یک سیستم کنترل برای نظارت بر فشار و دما است. در بسیاری از صنایع، دیگ بخار به صورت پایدار و بهینه برای کارکرد بلندمدت طراحی و نصب میشود.
دیگ بخار میتوانند با استفاده از سوختهای مختلفی مانند گاز طبیعی، نفت، زغال سنگ و یا چوب کار کنند. همچنین، دیگ بخار میتواند در انواع و اقسام سایز و ظرفیت ساخته شود، به صورت دستی یا خودکار کنترل شود و دارای تکنولوژیهای مختلفی برای کاهش آلایندهها باشد.
دیگ بخار مخزنی هست دربسته، جهت تولید بخار آب به صورت صنعتی و در اشل زیاد که بخار تولیدی توسط آن را می توان از طریق اتصالات به دستگاه های مختلف منتقل کرد تا گرمایش مورد نیاز آنها تامین شود. دیگ بخار صنعتی به دو بخش کلی آب و آتش تقسیم شده که آب، توسط آتش گرم شده و به بخار تبدیل می شود. دیگ بخار از لحاظ نوع متریال، به چندین دسته فولادی، چدنی و استیل تقسیم شده است. دیگ بخار چدنی، مخصوص تولید بخار کم فشار بوده و دیگ بخار فولادی را می توان جهت تولید بخار پرفشار استفاده کرد. این دستگاه در ظرفیت های متعدد قابل ساخت بوده که میزان بخار تولیدی به ظرفیت آن بستگی دارد. بویلر در عین مدرن بودن، ساده نیز است و در کمترین زمان ممکن آب را به بخار تبدیل می کند.
تاریخچه دیگ بخار
دیگ بخار از اواخر سالهای 1700و اوایل سال 1800میلادی با توجه به نیاز بشر به این دستگاه طراحی و ساخته شده اند شکل اولیه بویلر بخار عموما به صورت مکعب و کروی شکل بودند که توسط ورق های آهنی که بر روی هم برگراننده شده و به هم پرچ شده بودند((به دلیل اینکه در آن زمان تکولوژی جوشکاری به این صورت وجود نداشت)) این بویلر ها که معمولابا درجه حرارت و فشار پایین طراحی و ساخته می شدندبه دلیل نیاز بشر به فشار ودرجه حرارت بالاتر ساخت بویلر های استوانه ای انجام گرفت.
اجزای اصلی تشکیل دهنده دیگ های بخار صنعتی
مشعل
مشعل آغاز کننده واکنش احتراق درون دیگ بخار است. مکانیسمی وجود دارد که پیام را برای شروع روند تولید گرما ارسال می کند. نازل در مشعل، سبب احتراق سوخت ارسال شده از منبع سوخت می شود.
محفظه احتراق
محفظه های احتراق از چدن ساخته شده اند و می توانند در عرض چند دقیقه دمای چند صد درجه ای داشته باشند. این محفظه ها، سوخت را می سوزاند و گرما تولید می کند که به مبدل حرارتی منتقل می شود.
مبدل حرارتی
هم چنین به عنوان پیش گرم کن نامیده می شود، مسئول افزایش کارایی دیگ بخار است. مبدل حرارتی قبل از هیتر هوا در مسیر سوخت گاز قرار می گیرد.
درام بخار و درام گل
درام بخار، بخار را جمع آوری می کند در حالی که درام گل زیر درام بخار قرار می گیرد و مواد جامد را که به طور دوره ای خارج می شود، جمع می کند.
منابع سوخت مورد استفاده
سوخت می تواند از انواع مختلفی باشد. از زغال سنگ و نفت سفید تا گازهای طبیعی.
کاربرد دیگ بخار در صنایع مختلف
مواردی همچون ظرفیت نوع بخار تولیدی و نحوه خروجی بخار، بر اساس کاربرد دیگ بخار تعیین میشود. بسیاری از صنایع و کارخانهها به بویلر با حجم بالا، ظرفیت بسیار زیاد و فشارکاری زیاد احتیاج دارند و نحوه طراحی و ساخت انواع مختلف بویلر دارای فشار کاری و ظرفیت بالا به گونه ای است که باید ضخامت ورق های بهکار رفته را نیز افزایش داد. همچنین باید تجهیزاتی را استفاده کرد که در فشار بالا دوام داشته باشند، این امر باعث افزایش قیمت دیگ بخار میشود.
در مقابل آن بسیاری از صنایع نیز هستند که نیاز به ظرفیت پایین و فشارکاری پایین دیگ بویلر دارند. تمامی این موارد میتواند روی قیمت دیگ بخار تاثیرگذار باشد. در طراحی و ساخت انواع دیگ بخار با افزایش فشار، باید ضخامت ورق های بکار رفته را نیز افزایش داد. در این صورت فشار کار تجهیزات بالا میرود و این افزایش بطور مستقیم سبب افزایش قیمت تمام شده دیگ میشود.